مشقنامهٔ شیخ

چلیپای منتشرنشده با رقم میرعماد حسنی که در حاشیه‌ی سمت چپ آن قطعه‌ی شکسته‌ی فوق‌العاده نفیسی به چشم می‌خورد که برخی آن را منسوب به درویش عبدالمجید طالقانی می‌دانند.
استاد عبّاس اخوین در پشت این قطعه ابراز عقیده کرده است که نستعلیق به خطّ مرحوم میرزا غلامرضاست که مشق میر نموده و شکسته با نظر استاد مشعشعی، میرزا کوچک است.
با تشکّر ویژه از دوست خطبازم سیّد محمّد حسینی که اجازه داد از این قطعه در روزهای اخیر اسکن تهیّه کنم.  قیمت قطعه: ۱۰ میلیون تومان

این پست را به زندگی و احوال و آثار مرحوم زین‌العابدیــــــن قزوینی (ملک‌الخطّاطین) اختصاص می‌دهم. او پدر مرحوم جواد شریفی و فرزند میرزا محمّدشریف قزوینی و در شمار شاگردان بی‌واسطــــــــــه‌ی میرزا محمّدرضای کلهر بود. مرحوم مهدی بیانی مدّعی است که بعد از کلهر کسی به شیوایی و زیبایی او نستعلیق ننوشته است. وی کاتبی زبردست و سریع‌نگار بود و در شمار مستوفیان دربار ناصری و ملازم رکاب او در سفرش به اصفهان در سال ۱۲۶۵ قمری بود. ملک‌الخطّاطین تا اوایل دوره‌ی مظفّرالدّین‌شاه در زمره‌ی کاتبان دارالتاءلیف وزرات انطباعات محسوب می‌شد.
نخستین اثری که در این پست از ملک‌الخطّاطین تقدیم می‌کنم، برگی از کتاب چاپ سنگی «اخلاق مصوّر» است که در کتابخانه‌ی پدرم آیةالله محمّدی تاکندی از بدو کودکی می‌دیدم. ظاهراً این کتاب در مکتبخانه‌های قدیم تدریس می‌شده است. قطعه‌ی دوم اثری است از این کاتب که در ایّام اخیر اصل آن را در یک مبادله و معامله از طریق دوست خطبازم سیّد محمّد حسینی به دستم رسید و در دیداری که در ۲۲ فروردین سال جاری با جناب ناصر جواهرپور - خوشنویس و کلکسیونر خط - در گلشهر کرج داشتم، وقتی این قطعه را دید، ابراز کرد که زمانی در اختیار ایشان بوده است. اثر سوم را نیز در مجموعه‌ی جواهرپور دیدم و با اجازه‌ی ایشان از آن عکس گرفتم.
اثر اول در سایز کاملاً بزرگ
اثر دوم در سایز کاملاً بزرگ
اثر سوم در سایز کاملاً بزرگ

یادآوری: در ۲۵ آبان ۸۷ به دنبال تماس دوستم فیروزبخش نوه‌ی دختری مرحوم استاد عبدالله فرادی که ابراز کرد که در یکی از کتب دائرةالمعارف، مدخل مربوط به مرحوم «ملک‌الخطّاطین» به ایشان سپرده شده است، مصمّم به آپدیت پست حاضر شدم و چهار اسکن از کتاب منتخب گلستان و بوستان سعدی به خطّ ملک‌الخطّاطین را که حقیر نسخه‌ای از آن را به چاپ سنگی در اختیار دارم، تقدیم بازدیدکنندگان وبم نمایم:

   

لینک‌های دیگر:
صفحه‌ی آخر کتاب «اخلاق مصوّر» که ملک‌الخطّاطین به نام خود و تاریخ تحریر اثر اشاره کرده است: >>> اینجا

                                                                                                                         تاریخ قبلی پست: ۲۴ فروردین ۸۷

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
چهارسطری دفتریشعر: حکیم عمرخیّام نیشابوری
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
خط: رضا شیخ‌محمّدی
تذهیب: استاد رامین مرآتی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
این قطعه در خلال سفرم در تیر ۸۹ به هندوستان به سفارت ایران در دهلی فروخته شد

ابوالفضل خزاعی در سال ۱۳۶۲ هجری شمسی در قم دیده به جهان گشود. اولین بار در عنفوان کودکی تحت تاءثیر خطّ خوب دائیش قرار گرفت. ابوالفضل روزی را به یاد دارد که از دائی‌اش خواست که در انتهای دفتر مشق او برایش خطّی بنویسد. او هم به صورت دوخطّه و با دو خودکار نوشت: یا سیدالشّهداء. حاصل کار مورد توجّه ابوالفضل قرار گرفت و دوستش می‌داشت و به آن نگاه می‌کرد. اوّلین تجربیّات خوشنویسی او به همین ترتیب با خودکار و مداد در دفترش انجام گرفت.
در ادامه، ابتدا در شهر قم به کانون حضرت اباذر رفت و در خلال یک دوره‌ی تابستانی نزد امیر باقری - از فرهنگیان قم - آموزش دید. باقری وقتی خطّ خزاعی را می‌بیند، تعجّب می‌کند و از او می‌پرسد: مگر قبلاً کار کرده‌ای؟ که می‌گوید:
نه!
در سایه‌ی تشویق‌های باقری، ابوالفضل در اوایل سال ۱۳۸۰ شمسی به انجمن خوشنویسان قم راه پیدا می‌کند و اوّلین بار نزد شیخ عبدالله عبدالله‌زاده و پس از آن نزد حاج داوود چاووشی - از اساتید انجمن خوشنویسان قم - می‌رود و بعد از یک سال موفّق به اخذ مدرک ممتاز می‌شود.
دوره‌ی ممتاز نستعلیق را خدمت استاد حسن اعرابی می‌گذراند و در اواخر سال ۱۳۸۴ که تازه خدمت سربازیش تمام شده بود، توسّط میثم سلطانی با استاد سیّد رضا بنی‌رضی از نسخ‌نویسان خوب معاصر که در نگارستان عروس قلم قم کلاس تعلیم خط داشتند، آشنا می‌شود. خزاعی سرمشقی را از روی قرآنی می‌نویسد و نزد استاد می‌برد. بنی‌رضی ابراز می‌کند:
«نستعلیق را خوب می‌نویسی، ولی اگر در نسخ کار کنی، راه برایت بازتر است.»
ابوالفضل از آن پس با جدّیّت و پشتکار، خطّ نسخ را نزد جناب بنی‌رضی ادامه می‌دهد.
خزاعی نخستین بار در مسابقه‌ی رضوی یزد شرکت کرد با آنکه خطّش در بین خطوط ردشده قرار گرفته بود، استاد بنی‌رضی که داور مسابقه بود، به طور اتّفاقی خطّ او را می‌بیند و از همان فاصله‌ی دور ابراز می‌کند که خطّ خوبی است. ظاهراً چون این خطّ، ساده و فاقد پاسپارتو بود، داخل اوتی‌ها قرار گرفته بود. خزاعی بر این باور است که کسانی که خطوط را در مرحله‌ی اوّل جشنواره‌ها جداسازی می‌کنند، شاید چندان دارای نگاه تخصّصی در خوشنویسی نباشند. از این رو گاه به ناحق بسیاری از آثار باعیار را به جرم ساده‌بودن در این مرحله حذف می‌کنند.
خزاعی در مسابقه‌ی مزبور که فاقد نفر اوّل و دوم بود، رتبه‌ی پنجم خطّ نسخ را به دست می‌آورد و  این در حالی است که تنها دو ماه از دوره‌ی هنرجویی‌اش در رشته‌ی نسخ می‌گذشت. از آن پس ابوالفضل خزاعی همواره در شمار منتخبین جشنواره‌ها و مسابقات کشوری در رشته‌ی مزبور بوده است که به مواردی از آن‌ها اشاره می‌شود:
نفر اوّل جشنواره‌ی استانی نسیم مهر و رسول مهر در سال ۸۶
در جشنواره‌ی طلیعه‌ی ظهور دو بار (در سال‌های ۸۶ و ۸۷) به ترتیب سوم و اول شد.
در جشنواره‌ی بین‌المللی غدیر تبریز در سال ۸۶ رتبه‌ی اوّل را از آن خود کرد.
در اوّلین جشنواره‌ی مشق عشق قزوین نفر دوم شد. رشته‌ی نسخ در مسابقه‌ی مزبور، نفر اوّل نداشت. در جشنواره‌ی رضوی یزد در سال ۸۶ نفر دوم شد. این مسابقه نفر اوّل نداشت.
در جشنواره‌ی کریمه‌ی اهلبیت در قم در سال ۸۶ نفر دوم شد و در جشنواره‌ی اشکواره‌ی نینوا نیز در قم نفر اوّل گردید.
در جشنواره‌ی حوزه‌های هنری سراسر کشور در سال ۸۷ نفر اوّل در رشته‌ی نسخ شد.
در جشنواره‌ی طلیعه‌ی ظهور در سال ۸۷ نفر اوّل در رشته‌ی نسخ شد.
در جشنواره‌ی رضوی یزد نیز در سال ۸۷ نفر اوّل نسخ گردید.


                                                                                     یادآوری:
                                                                   به این پست بلاگ من هم که به
                                                                  این خوشنویس خوب و چپ‌دست
                                                                        اختصاص دارد، سر بزنید!